Je zit in een vergadering en je mening wordt gevraagd. Of er wordt een voorstel gedaan waarop je ja of nee moet zeggen. Je voelt je overrompeld, het klamme zweet breekt je uit en voor je het in de gaten hebt, heb je ingestemd of geef je een mening waarvan je later spijt krijgt. Herkenbaar? Hoe zou je dan kunnen reageren?
Bedenktijd vragen kan natuurlijk altijd, dat is je goed recht. Het is immers niet altijd mogelijk of wenselijk om direct antwoord te geven op een vraag. Door even na te denken geef je jezelf de mogelijkheid om de juiste woorden te vinden om je mening kenbaar te maken. Daarnaast geef je aan dat je goed over je antwoord nadenkt. En dat is op zich in een vergadering geen overbodige luxe. De sfeer, interactie en kwaliteit van de vergadering kunnen er zelfs behoorlijk door opknappen. Nee zeggen zonder argumentatie kan ook, maar alleen een kort “nee” wordt meestal niet zo positief ontvangen. Je kunt ook nee zeggen en aankondigen dat je in een later stadium toelichting zult geven. “Mijn reactie is nee. Ik wil daar graag later graag nog even op terugkomen”. Of: “Ik heb een andere mening, maar ik wil even de tijd hebben om de argumenten goed op een rij zetten voor ik antwoord geef”. Je geeft daarmee aan dat je de vraag, de andere deelnemers aan de vergadering, maar ook jezelf serieus neemt.
Je denkt dat jouw nee in zo’n geval niet overtuigend genoeg overkomt. Je kunt je ook afvragen of altijd maar ja zeggen dat dan wel is. Communicatie wordt voor ongeveer 75 % bepaald door lichaamstaal. Je non verbale communicatie laat, zonder dat je je ervan bewust bent, ook bij een ja toch wel doorschemeren dat je eigenlijk een andere mening hebt. Om het jezelf wat makkelijker te maken kun je een lijstje maken met antwoorden die je kunt gebruiken, zogenaamde positieve “nee zinnen”:
“Nee, ik moet je teleurstellen”
“Nee, dit keer wil ik graag dat iemand anders dit doet”
“Nee, helaas, dit lijkt me niets voor mij
“Ik wil graag nog even nadenken voor ik hierop reageer”
“Voor ik ja of nee zeg wil ik even de zaak op een rij zetten”
“Ik kom hier graag later nog even op terug”
”Ik wil niet meteen reageren, geef me even de tijd…”.
Daarnaast kun je jezelf afvragen hoe het komt dat je je in vergaderingen laat overrompelen en te snel ja zegt. Is het ook in andere situaties moeilijk voor jou om nee te zeggen? Zo ja, dan is het interessant om te weten waarom nee zeggen zo moeilijk voor je is. Ben je bang mensen teleur te stellen? Dat valt doorgaans wel mee. Mensen zijn niet zo gauw teleurgesteld. En als iemand dat wel is (of het speelt!), dan is dat ook maar zo. Je kunt nu eenmaal niet altijd met de ideeën van anderen meegaan. Denk je dat mensen je minder aardig zullen vinden als je nee zegt? Waarschijnlijk is dat niet zo. Als je duidelijk bent in wat je wilt of vindt is dat meestal juist prettig voor anderen. Ze weten dan in ieder geval waar ze met jou aan toe zijn en dat jouw “ja “of “nee” ook echt ja of nee is. En wat heet aardig? Vind je dat nee zeggen niet hoort? Dat is vaak een kwestie van opvoeding: je mag geen nee zeggen, je moet je dienstbaar opstellen. Dienstbaarheid is een mooi ding, maar iedereen heeft ook het recht om nee te zeggen. Als mensen iets vragen kunnen ze dus ook nee als antwoord krijgen. Je kunt je ook afvragen of anderen wel altijd ja zeggen. Het antwoord is waarschijnlijk nee….
Wel zullen mensen in het begin even moeten wennen aan jouw veranderde opstelling.
Veelal blijken moeilijke situaties tot op zekere hoogte voorspelbaar. In een logboekje of agenda kun je moeilijke situaties noteren. Wat is de situatie? In welk soort vergaderingen speelt het overrompeld worden een rol? Heeft het met de andere deelnemers aan de vergadering te maken of met het onderwerp? Als je bepaalde patronen gaat herkennen, kun je scenario’s beschrijven voor mogelijke reacties en een oefenplan maken. Je kunt een vergadering voorbereiden en de “nee zinnen” tevoren met je partner, voor de spiegel of samen met een welgezinde collega oefenen. Er is veel toegankelijke literatuur over dit onderwerp met praktische en bruikbare tips:
- Elke dag een beetje brutaler, Ute Ehrhardt. Een boekje over assertiviteit voor vrouwen, dat ook voor mannen heel leerzaam is.
- Beren op de weg en spinsels in je hoofd, Theo IJzermans en Coen Dirkx. Over omgaan met emoties op het werk op basis van de Rationele Effectiviteits Training.
- Assertief op het werk, Carola van Dijk. De ondertitel zegt genoeg: Ikke, ikke, ikke zonder dat de rest….
Als nee zeggen voor jou in meerdere situaties een probleem is, dan kun je ook overwegen een training te volgen op het gebied van assertief communiceren of persoonlijke effectiviteit. In deze trainingen leer je nee te zeggen als het nodig is op een manier die ook door anderen begrepen en gerespecteerd wordt.